Il glischun ha bugen la garda
Igl uoppen dalla vischnaunca da Laax muossa in pèsch. Ils indigens dian ch’ei seigi il glischun. Gl’emblem stilisau semeglia denton buca exnum quei pèsch sco el ei en natira. Il nas en péz ei bein quel dil glischun, persuenter maunca la gronda nudaglia si dies, egl uoppen eis ella memia lunsch encunter la cua. Gest quei segn tipic fa che la part davon dil pèsch ei fetg movibla e ch’il glischun ei il catschadur perfetg dall’aua.
El Lag Grond vivan gronds glischuns (Esox lucius) cun lunghezias tochen 80 cm. Il predatur ha bugen auas cun rivas da paliu nua ch’el sa sezuppar e laghegiar sia preda. Sco in siet d’in cametg tschappa el quella cun ses dents gits. El maglia da tuttas sorts pèschs, per exempel plotras, pertgas ni tincas ch’ei dat en grondas quantitads el lag. Era raunas e rustgs ston temer el, sco era pluscheins dad andas. Il glischun sesenta pia fetg bein a Laax e vala per da dretg sco emblem digl uoppen. Che siu effectiv ei stabils muossan era ils loschs exemplars ch’ils pescadurs prendan mintg’onn ord il lag.
Carpiuns fetg vegls e gronds
El Lag Grond senodan entgins pèschs veramein gigants. Sper il glischun indigen era specias da carpiuns exotics cun lunghezias tochen in meter. Ins sto denton buca temer quels glimaris, pertgei els maglian mo verd. Gest perquei han ins era mess ora els cheu avon 50 onns. Ils pèschs che derivan dall’Asia lontana duevan tener sut l’invasiun dalla mellifeglia (Myriophyllum spicatum). Aschia han ins mess ora 1976 e 1978 – cun lubientscha speciala dalla Confederaziun – carpiuns da pastg (Ctenopharyngodon idella).
Silsuenter ein pli e pli algas sederasadas che han caschunau aua tuorbla. Perquei han ins plazzau el lag 1980 e 1982 era carpiuns d’argient (Hypophthalmichthys molitrix) e carpiuns da marmel (Hypophthalmichthys nobilis) – duas specias da pèschs che senutreschan dad algas. L’aua ei silsuenter puspei vegnida clara; sch’ils carpiuns ein stai responsabels per la migliur, ei denton buca sclariu. Ord vesta actuala ston ins metter en damonda l’acziun da metter ora el lag pèschs exotics che disturban gl’equiliber natiral dil lag. Ils carpiuns che vivan aunc el lag derivan tuts dall’acziun da lezza gada, pertgei el freid lag muntagnard san els buca sereproducir. Perquei ein els era schi gronds.
Il giomber a pattas alvas
Era giombers da flums vivan el Lag Grond. A caschun dalla gronda examinaziun dil lag gl’onn 2021 han ils biologs saviu confirmar la preschientscha d’in animal dall’aua indigen, il giomber a pattas alvas (Austropotamobius pallipes). Igl ei gartegiau da pegliar dus exemplars carschi, in mascal ed ina femella, d’intercurir els e silsuenter puspei metter els en libertad. Plinavon han ils specialists anflau in giomber giuven el magun d’ina pertga. Ch’il giomber rar viva el Lag Grond ei d’attribuir alla buna qualitad dall’aua.
Gia cun pauca contaminaziun dall’aua svanescha il giomber sensibel. Cunzun insecticids vertescha el buc, in dils motivs daco ch’el ei periclitaus en biaras regiuns. In ulteriur prighel smanatscha da specias jastras da giombers. Quels surdattan la pesta da giombers e concurrenzeschan las specias indigenas. Ils giombers a pattas alvas dil Lag Grond ein era da casa el Lag la Cresta ed el Lag la Cauma. Els preferschan rivas cun preits verticalas e parts cun ragischs da plontas nua ch’els san baghegiar lur taunas. Ils giombers cun pattas alvas ein stgirs cun – sco il plaid tradescha – forschs ch’ein suten alvas. Els vegnan tochen 12 cm liungs.
