In lag pretensius

La vischnaunca da Laax investescha bia per mantener quei bischu e per ademplir ils giavischs e las pretensiuns multifaras da carstgauns e natira. Gl’onn 2021 ha la vischnaunca schau far ina gronda expertisa dil Lag Grond e da siu intschess cumpigliau. Ils meins avrel tochen october han ins priu numerusas provas dall’aua, ha fatg mesiraziuns ed observaziuns. Finamira eis ei stau da survegnir, per saver trer conclusiuns e prender eventualas mesiras, ina basa profundida dalla situaziun ecologica dil lag.

» Mira flora

Duas diagnosas problematicas

Il Lag da Laax ha era da sbatter cun problems. Per l’ina sederasa ina plonta dall’aua invasiva: la mellifeglia cun feglia numerusa (Myriophyllum spicatum). Igl ei ina specia che deriva dall’America dil nord; ell’Europa han ins importau ella sco plonta decorativa en aquariums, ch’ins ha lu «dismess» falliu – numnadamein ora ella natira. Ei sa era esser ch’ella ha saviu sederasar sur utensils dalla pesca, barcas ed auter equipadi dall’aua.

» Frenar specias invasivas

Carpiuns dall’Asia lontana

Dapi ils onns 1960 ha la vischnaunca da batter encunter la ferma invasiun da plontas el lag. Denter 1976 e 1982 han ins mess ora el lag pliras specias da carpiuns ch’ein vegetaris e che senutreschan mo da plontas dall’aua. Ils carpiuns da pastg ch’ins ha mess ora gl’emprem han saviu reducir il zerclem dall’aua. Persuenter han ins observau da gliez temps che l’aua vegneva tuorbla (pervia dallas algas). Sco cuntermesira han ins mess ora carpiuns d’argient che duevan magliar las algas.

Entgins da quels carpiuns ein aunc adina el Lag Grond. Els ein cunquei fetg vegls e gronds (denter 1.0 e 1.2 meters) e disturban gl’equiliber natiral el lag. Silmeins semultiplicheschan els buca, per gliez ei il lag sur gl’entir onn memia freids. Quei munta ch’ils carpiuns vegnan gleiti a svanir da sesez.

La garda ligia substanzas nutritivas

Ina dallas finamiras impurtontas dil management dil lag eis ei da tener schi bass sco pusseivel la concentraziun da substanzas nutritivas vegetalas. Perquei fa ei senn da menar gl’Ual Fraissen, sco suletta aua che sbucca el lag, ella gronda garda el nord dil lag. La massa da garda filtrescha substanzas nutritivas ord l‘aua che cuora el lag. E tras il segar la garda vegnan substanzas ch’ein ligiadas en quella allontanadas per adina. La tschenta da garda entuorn il lag sega la vischnaunca mntga atun, la gronda surfatscha da garda el nord dil lag mintga treis onns.

Frenar specias invasivas

Animals e plontas jastras pericliteschan la sanadad dallas auas dil Grischun : ins discuora da neobiota aquatica invasiva. La mellifeglia (Myriophyllum spicatum) che sederasa massivamein el Lag Grond (mira sura) ei in bien exempel tgei donn che specias invasivas san caschunar. Ellas vegnan purtadas, pilpli senza ch’ins s’encorschi, sco «passagiers zuppai» d’ina aua ella proxima, tras Stand-Up-Paddles, barcas da gumma, material da pescar eav.

Dei perquei adatg avon che midar d’ina aua en tschella:

• Schubergei e derschentein Vies material minuziusamein, il meglier cun aua caulda. Svidei scadinas restonzas d’aua.
• Controllei tut exactamein sin restonzas da plontas ed animalets.
• Schigientei diltut Vies equipadi avon che duvrar ei la proxima gada.

» Frenar specias invasivas

In lag pign, denton in grond lag

Il num Lag Grond plaida per sesez. Ussa savess’ins replicar ch’igl ei da principi buca in grond lag. Il num ha connex culs differents lags ch’ei ha el contuorn, el ei numnadamein il pli grond da quels. Entuorn il vitg da Laax deva ei (ni dat ei) dus ulteriurs lags: il Lag digl Oberst. Quel s’empleina cun aua mo la primavera duront che la neiv liug. El sid dil vitg ei il Lag Sec. Quel ei gia carschius en cumplettamein ed oz ei leu la plazza da ballapei.

Che lags surcreschan e daventan terren ei in process natiral (lozza serimna el funs dil lag, plontas penetreschan). Da quei process vegn il Lag Grond era buca schanegiaus. Baul ni tard surcreschan tut ils lags, gl‘emprem van els vi en paliu e lu daventan els tiara ferma. Sco lag pign schabegia quei pli spert cul Lag Grond. La cuntrada dils lags ha dau il num al vitg: Dil plural «Lags» ei la scripziun tudestga «Laax» sesviluppada pli e pli (documentau naven dil 16avel tschentaner.